Jak reformować polską edukację

Przeznaczany na naukę niemal dwukrotnie poniżej średniej europejskiej, oczekując, że polska nauka dogoni w innowacyjność najbardziej rozwinięte kraje świata, a to niemożliwe – podkreślił wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, profesor Dariusz Jemielniak.

Polska Akademia Nauk rozpoczęła kolejną odsłonę podkastowego cyklu „Co tam, PANie, w polityce naukowej?”, w którym wiceprezes PAN, prof. Dariusz Jemielniak, będzie rozmawiać z politykami i naukowcami na temat systemu edukacji oraz nauki i szkolnictwa wyższego.

W odcinku, którego premiera odbyła się 7 listopada gośćmi byli dr Joanna Mucha, posłanka z pratii Polska 2050 oraz była minister sportu, a także prof. Łukasz Turski z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, jeden z inicjatorów budowy Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.

Dariusz Jemielniak zaczął od kwestii utworzenia odrębnych ministerstw, jednego zajmującego się sprawami nauki i szkolnictwa wyższego oraz drugiego, skupionego wokół kwestii edukacji. Według prof. Jemielniaka rozdział jest konieczny, ze względu na specyfikę różnych zakresów kształcenia, a także potrzeb skupienia się na zmianach projakościowych. Nie bez znaczenia jest także chroniczne niedofinansowanie polskiej nauki.

Jeśli chodzi o procent PKB przeznaczany na naukę, Polska znajduje się na poziomie niemal dwukrotnie niższym niż średnia europejska, a jednocześnie zderzamy się z oczekiwaniami, by polska nauka dogoniła państwa Zachodnie– mówi prof. Jemielniak.

Według prof. Łukasza Turskiego rozdzielenie ministerstw doprowadziłoby do jeszcze większego rozdźwięku pomiędzy edukacją podstawową i wyższą, a także pogłębiło brak interakcji naukowców i osób odpowiedzialnych za programy edukacyjne w szkołach, co pogorszyłoby poziom wiedzy uczniów. Profesorów Jemielniaka i Turskiego pogodziła posłanka Mucha.

Niezależnie od tego, czy pozostanie jedno ministerstwo, czy utworzone zostaną dwa – tłumaczyła – będą to odrębne ścieżki budżetowe. Zasadniczo jednak powinniśmy dążyć do konsolidacją rządu, ograniczając liczbę ministerstw w każdej dziedzinie.

Joanna Mucha zwróciła uwagę, że reformowanie edukacji powinniśmy zacząć od założeń 10 punktów Paktu dla Edukacji, dokumentu wydanego przez SOS dla Edukacji, czyli koalicję 40 organizacji. Pakt został podpisany przez partie opozycyjne, które mają utworzyć przyszły rząd tj. Platforma Obywatelska, Nowoczesna i Inicjatywa Polska, Polskie Stronnictwo Ludowe i Polska 2050 oraz Nowa Lewica i Razem.

W Finlandii podobny pakt był respektowany przez wszystkie siły polityczne przez 20 lat od podpisania- mówi Mucha- Aczkolwiek pamiętajmy, że w Finlandii obowiązuje całkowita rejonizacja oraz nie istnieją szkoły prywatne, co w polskich warunkach jest niemożliwe do zrealizowania.

Prof. Łukasz Turski poddał także pod dyskusję pomysł likwidacji matur, wskazując na część uczelni amerykańskich, które zamiast egzaminu przeszły na bezpośredni kontakt z kandydatami przez cały rok od przyjęcia, co daje im lepszy wgląd w osiągnięcia i predyspozycję danej osoby.

Wszyscy uczestnicy rozmowy zgodzili się, co do konieczności „odchudzenia” programu nauczania, zapewnienia co najmniej godziny aktywności fizycznej dla uczniów oraz zastąpieniu modelu opresyjnej, rywalizacyjnej szkoły, modelem nauczania kooperacyjnego i włączającego elementy empatii.

Całą rozmowę można obejrzeć na w serwisach społecznościowych Polskiej Akademii Nauk na YouTube, Facebook, LinkedIn.