Dodatkowe źródła finansowania zdrowia. Rekomendacje ekspertów

Skąd wziąć dodatkowe przychody na finansowanie rosnących potrzeb zdrowotnych? Eksperci projektu Polskie Zdrowie 2.0. mają kilka rekomendacji.

Zarys problemu

Zapewnienie wszystkim mieszkańcom kraju dostępu do najważniejszych świadczeń ratujących zdrowie i chroniących przed przedwczesną śmiercią to podstawowy obowiązek państwa. Także w Polsce wdrożenie Universal Health Coverage (UHC) jest najważniejszym imperatywem dla realizowanej polityki zdrowotnej. Polska jednak, jak wiele innych krajów, stoi przed ogromnymi wyzwaniami, generowanymi przez wzajemnie wzmacniające się transformacje: demograficzną, technologiczną, epidemiologiczną
i kulturową. W wymiarze finansowym zachodzące w społeczeństwie
i gospodarce zmiany mogą powodować zagrożenie dla zrównoważonego rozwoju systemu.

Polskie społeczeństwo się starzeje. Proces transformacji demograficznej przebiega w Polsce szybciej niż w bogatszych krajach Europy Zachodniej. Ma na to wpływ m.in. obniżenie stopy płodności (z 2,066 w roku 1989
do 1,330 w roku 2021) Dla zachowania stabilności systemu finansowania ochrony zdrowia w przyszłości starzenie się społeczeństwa stanowi podwójne wyzwanie: po stronie wydatków na świadczenia zdrowotne
i po stronie ich finansowania.

Od kilku dekad system ochrony zdrowia w Polsce zmaga się z problemem ekstremalnego niedofinansowania, a w szczególności ze skutkami bardzo niskiego zaangażowania środków publicznych. Polska na ochronę zdrowia wydaje dużo mniej niż wynoszą średnie dla krajów UE. Utrzymywanie tak niskiego finansowania nie jest możliwe jeśli polski system ochrony zdrowia ma zapewnić mieszkańcom kraju dostęp do świadczeń (tak pod względem jakościowym, jak i ilościowym) porównywalny z tym w krajach zachodnioeuropejskich. A takiego Polacy, wskazując na członkostwo kraju w strukturach UE, się domagają. Potrzebny jest znaczący wzrost finansowania tego sektora.

Dodatkowe mechanizmy i źródła finansowania – rekomendacja ekspertów

Odpowiedzią na powyższe wyzwania mogą być działania w skali makro (punkty1-4) oraz mikro (punkt 5):

1. Opodatkowanie niepożądanej ze zdrowotnego punktu widzenia konsumpcji (tzw. sin taxes), czyli m.in. alkohol, tytoń, ale też niezdrową żywność, słodzone napoje; zysk mógłby zasilić programy profilaktyczne przeciwdziałające skutkom nadmiernego spożywania takich produktów
2. Rekonstrukcja składki zdrowotnej – wg ekspertów niezbędne jest pilne wprowadzenie zmian w zakresie określenia obowiązku ubezpieczenia oraz podstawy naliczania składki zdrowotnej. Za zaproponowanymi zmianami przemawiają trzy zasadnicze argumenty: (a) konieczność utrzymania fiskalnie efektywnego sposobu finansowania ochrony zdrowia także w zmieniających się warunkach makroekonomicznych
   i społecznych (b) wzmocnienie zasady solidaryzmu dochodowego (c)potrzeba minimalizacji niekorzystnych skutków alokacyjnych składki dochodowej
3.  Wprowadzenie wyodrębnionego systemu opieki długoterminowej wobec osób niesamodzielnych, które nie mogą wykonywać codziennych czynności. Zaletą tego systemu jest wydzielona pula finansowa na te cele
4.  Ustalenie przestrzeni na współpłacenie pacjentów wraz
   z przygotowaniem możliwości jego kompensaty poprzez ubezpieczenia, np. ubezpieczenia wzajemne
5. Wykorzystanie mechanizmu obniżania kosztów gospodarki
   odpadami własnymi jako dodatkowego źródła środków finansowych
   dla podmiotu leczniczego

Szczegółowe omówienie rekomendacji jest dostępne w briefie pt.
„Poszukiwanie dodatkowych mechanizmów i źródeł finansowania systemu ochrony zdrowia – Polskie Zdrowie 2.0”.

O projekcie Polskie Zdrowie 2.0

Projekt pt. „Ocena wybranych elementów systemu zdrowia
w Polsce w oparciu o dowody naukowe i dobre praktyki innych krajów – Polskie Zdrowie 2.0” (w skrócie Polskie Zdrowie 2.0 lub PZ 2.0) powstał z inicjatywy Komitetu Zdrowia Publicznego PAN. Komitet ten działa w ramach Wydziału V Nauk Medycznych Akademii. Naukowcy z Komitetu koordynują działania w projekcie, ale grupa autorów zaangażowanych w Polskie Zdrowie 2.0 jest dużo większa.

Celem projektu jest edukacja i upowszechnianie nauki. Główną grupę docelową stanowią polscy politycy i osoby zajmujące się zdrowiem. Ekspertom zależy także na dotarciu do szerokiej opinii publicznej
i dziennikarzy. Inicjatywa realizowana jest w okresie przedwyborczego przygotowywania programów dotyczących systemu ochrony zdrowia
w Polsce przez główne podmioty polityczne. Autorzy liczą na wykorzystanie ich wiedzy w programach dotyczących polityki zdrowotnej w kraju.

Do przygotowania policy briefs zaproszono 64 polskich ekspertów
– naukowców i doświadczonych praktyków, uczestników Systemu Opieki Zdrowia (SOZ) w Polsce.

Kolejne analizy w ramach cyklu będą publikowane na oficjalnej stronie projektu Polskie Zdrowie 2.0.

Autorzy opracowań opisanych w formule policy brief wyrażają zgodę na korzystanie, kopiowanie, przedrukowywanie, rozpowszechnianie zamieszczonych na stronie https://pan.Pl/blog/polskie-zdrowie-2-0/ całości bądź fragmentów opracowań policy brief  bez konieczności uzyskiwania zgody autorów.

Podanie źródła „Komitet Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk” jest wskazane, jednak nie jest to konieczne.

Źródło informacji: Polska Akademia Nauk