Każde stulecie ma swoją pandemię

Dlaczego choroby zakaźne nadal stwarzają zagrożenie, i to pomimo odkrycia antybiotyków, upowszechnienia szczepień oraz postępu
w zakresie diagnostyki, leczenia i profilaktyki? Odpowiedzi na to pytanie poszukiwała prof. Aneta Nitsch-Osuch podczas wykładu zorganizowanego przez Wydział Nauk Medycznych PAN.

Pandemie w przeszłości

Choroby zakaźne miały ogromny wpływ na ludzką cywilizację. Dżuma nawiedziła Europę w średniowieczu, a na początku XIX w. epidemia żółtej febry zdziesiątkowała wojska Napoleona na Haiti. W 1918 r. epidemia grypy pochłonęła od 50 do 100 mln ludzi.

Wraz z rozwojem wakcynologii i odkryciem antybiotyków eliminacja chorób zakaźnych zaczęła wydawać się możliwa. Lata 60. XX w. nazywane były „latami euforii i entuzjazmu” w związku z wynalezieniem
i upowszechnieniem się stosowania antybiotyków i szczepionek.

Szybko jednak okazało się, że nadmierny optymizm nie jest w pełni uzasadniony. Ze wszystkich chorób zakaźnych u ludzi dotychczas udało się wyeliminować jedynie ospę prawdziwą. Znane od stuleci choroby infekcyjne, takie jak gruźlica, malaria czy szkarlatyna, nadal stwarzają problemy lecznicze.

Choroby zakaźne obecnie

Kolejne choroby nadal się pojawiają. Są wywoływane przez nowo odkryte patogeny chorobotwórcze.

Na ich pojawienie się wpływa wiele złożonych zmiennych. Należą do nich czynniki ekologiczne, ludzkie zachowania (w tym działalność ruchów antyszczepionkowych) oraz globalizacja. Nie bez znaczenia są migracje, wojny, antybiotykooporność czy infrastruktura zdrowia publicznego.

Niedawna pandemia COVID-19 dowodzi, iż choroby zakaźne są nadal groźne i nie wolno ich lekceważyć.

Wykład o chorobach zakaźnych

Wykład o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości chorób zakaźnych wygłosiła prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Aneta Nitsch-Osuch. Jest ona Kierownikiem Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Spotkanie odbyło się z inicjatywy Wydziału Nauk Medycznych PAN w dniu 30 marca br.

Wykład prof. Anety Nitsch-Osuch (przy biurku) na Wydziale V Nauk Medycznych PAN. Po lewej stronie prof. Marek Krawczyk, dziekan

Wydarzenie rozpoczęło się od wystąpienia prof. dr hab. n. med.
Marka Krawczyka, dziekana Wydziału V Nauk Medycznych PAN. Profesor powitał słuchaczy oraz krótko przedstawił sylwetkę prelegentki. Wśród uczestników znaleźli m.in. się prof. Natalia Sobczak, wiceprezes PAN
oraz prof. Witold Rużyłło, dziekan Wydziału Nauk Medycznych PAN
w poprzedniej kadencji, oraz prof. Marek Rudnicki z Chicago. Słuchacze byli obecni na wykładzie stacjonarnie bądź online.

Wydarzenie zgromadziło ponad 70 uczestników, w tym prawie 40 online. Po wykładzie wywiązała się żywa dyskusja z udziałem obecnych, a także połączonych internetowo.

Prezentacja omówiona przez prof. Nitsch-Osuch podczas wykładu dostępna jest do pobrania.

Obejrzyj nagranie z wykładu:

Źródło informacji i zdjęć: Polska Akademia Nauk