12 lipca 2023
Osiemnaście ukraińskich projektów badawczych wybranych do długoterminowego finansowania przez Polską Akademię Nauk i Narodową Akademię Nauk USA
Polska Akademia Nauk i Narodowa Akademia Nauk USA (NAS)w drodze konkursu wyłoniły spośród 174 zgłoszeń 18 ukraińskich zespołów badawczych z różnych dyscyplin naukowych, które otrzymają wsparcie finansowe w wysokości do ok. 200 tys. dolarów rocznie przez okres dwóch-trzech lat. Łącznie to ok. 8 mln dolarów (33 mln zł). Celem finansowania jest zapewnienie wybitnym ukraińskim naukowcom stabilnych warunków do prowadzenia badań, które w przyszłości doprowadzą do odbudowy nauki na Ukrainie. Wsparcie finansowe dla projektów zapewniają również Royal Society of the U.K., Elsevier, National Cheng Kung University of Taiwan, Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina oraz Królewska Szwedzka Akademia Literatury, Historii i Starożytności.
18 laureatów pracuje w następujących dyscyplinach naukowych: astronomia, nauki o środowisku, matematyka, psychologia, nauki o materiałach i inżynieria, rolnictwo, nauki biomedyczne, fizyka i chemia. Osiem zespołów badawczych kierowanych jest przez kobiety.
Niezależność, stabilność i podwójna przynależność
Ukraińskie zespoły badawcze prowadzą prace w jednostkach naukowych Polskiej Akademii Nauk.
Kierownik Projektu pozostaje w Polsce na czas trwania projektu, natomiast pozostali członkowie zespołu mogą prowadzić badania zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie. Udział w realizacji projektów badawczych w ramach afiliacji jednostek naukowych Polskiej Akademii Nauk zakłada, że naukowcy z Ukrainy jednocześnie zachowają afiliację w instytucjach ukraińskich.
Projekty wybrane do finansowania, w porządku alfabetycznym :
„Ponieważ wojna na Ukrainie trwa, zakłócając naukę i przekierowując zasoby z programów badawczych, wspieranie ukraińskich naukowców i utrzymywanie ich w kontakcie z globalną społecznością naukową jest ważniejsze niż kiedykolwiek” – powiedziała prezes Narodowej Akademii Nauk USA Marcia McNutt. „Cieszymy się, że możemy pomóc wesprzeć tych wybitnych naukowców, aby mogli nadal wnosić ważny wkład w naukę i przyszłość Ukrainy”.
„Program oferuje narzędzia i zasoby umożliwiające wybitnym ukraińskim grupom badawczym realizację projektów naukowych. Planując ten program, mieliśmy na uwadze m.in. podwójną afiliację wszystkich członków zespołu oraz możliwość prowadzenia badań na Ukrainie. Jestem przekonany, że praca tych wybitnych naukowców przyczyni się do rozwoju i odbudowy nauki na Ukrainie” – powiedział prof. Marek Konarzewski, prezes Polskiej Akademii Nauk.
Długoterminowy program wsparcia jest najnowszym z serii działań wspierających naukowców z Ukrainy realizowanych przez Polską Akademię Nauk we współpracy z NAS i partnerami zewnętrznymi. Program opiera się na wcześniejszej inicjatywie rozpoczętej tuż po rozpoczęciu wojny, koncentrującej się na zapewnieniu indywidualnego wsparcia naukowcom, którzy opuścili Ukrainę. W 2022 r. ze wsparcia skorzystało łącznie 218 ukraińskich naukowców (w tym 82% kobiet).
Nr | Kierownik projektu | Macierzysta jednostka PAN | Tytuł projektu naukowego |
1 | Bertsyk Peter | Nicolaus Copernicus Astronomical Centre | Formation and evolution of the Nuclear Star Cluster in the Milky Way and other spiral galaxies on the cosmological time scale |
2 | Bondar Kseniia | Institute of Geophysics | Quantifying magnetic properties of soils to evaluate sustainable hazards from heavy metal pollution due to military activities in Ukraine |
3 | Borodina Olena | Institute of Rural and Agricultural Development | Substantiation and measures for implementation of a human rights-based integrated approach to rural development, food security and land policy in post-war rebuilding of Ukraine |
4 | Cherkas Volodymyr | Institute of Bioorganic Chemistry | Nanoscale Hippocalcin Signaling in Long-Term Depression in Norm and Primary Dystonia |
5 | Dovbeshko Galyna | Institute of Low Temperature and Structure Research | War-derived air pollution nanohybrids composed of carbon containing smoke nanoparticles and metal compounds: FIR/Raman spectroscopic, fluorescent and membrane-active properties, their potential neurotoxicity and its prevention |
6 | Dudko Artem | Institute of Mathematics | Ergodic group actions, characters on groups and unitary representations |
7 | Dudnyk Oleksii | Space Research Centre | The study of solar flares and their manifestation during 25th cycle of solar activity by using the Solar Orbiter and ground radio scientific database |
8 | Goncharuk Olena | Institute of Agrophysics | Biocompatible hybrid hydrogels with functional inorganic fillers for strengthening of plant vegetation |
9 | Kochelap Viacheslav | Institute of High Pressure Physics | Device focused research of amplification, generation and control of terahertz radiation |
10 | Kudrynskyi Zakhar | Institute of Physics | Probing charge-, phonon- and spin-quanta in novel two-dimensional van der Waals semiconductors: from fundamentals to applications |
11 | Kyrychenko Anhelina | Institute of Biochemistry and Biophysics | Experimental evaluation of virus disease of cereals in Ukraine and liposomal bionanotechnology for crop stabilization |
12 | Naydonova Lyubov | Institute of Psychology | War mental health crisis coping: evidence-based media psychoeducation for family and community health promotion during economic recovery |
13 | Poliarus Olena | Institute of Metallurgy and Material Sciences | Development of new MMCs Coating based on NiAl, NiTi intermetallic matrix reinforced with high entropy nitrides (Cr, Zr, Nb, Al., Ti)N |
14 | Potopnyk Mykhailo | Institute of Organic Chemistry | Organoboron materials capable of harvesting triplet excitons for a new generation of optoelectronic devices |
15 | Sadovyi Bohdan | Institute of High Pressure Physics | Influence of high N2 gas pressure on crystallization mechanisms and physical properties of h-BN |
16 | Sashuk Volodymyr | Institute of Physical Chemistry | Ferroelectric nematic liquid crystal: a new paradigm for breakthrough electrooptical applications |
17 | Shayakhmetova Ganna | Institute of Pharmacology | Long-term effects of fluoxetine on reproductive function and behavioral phenotype in a rodent model of juvenile post-traumatic stress disorder |
18 | Zalizovskyy Andriy | Space Research Centre | Studying the geospace plasma irregularities for the needs of Space Weather operational services |