Oddział Polskiej Akademii Nauk w Łodzi powstał w 1977 roku. Siedziba Oddziału mieści się na parterze w pałacu Kindermanna, przy ul. Piotrkowskiej.

Ostatnie wybory władz Oddziału odbyły się 18 listopada 2022 r. podczas Sesji Zgromadzenia Oddziału. Prezesem został wybrany prof. dr hab. inż. Andrzej Bartoszewicz, czł. koresp. PAN, z Instytutu Automatyki Politechniki Łódzkiej, a wiceprezesem Marek Potrzebowski prof. dr hab. n. chemicznych, czł. koresp. PAN, z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi.

Oddział PAN w Łodzi jako korporacja uczonych zrzeszająca członków Akademii działających w makroregionie łódzkim był i jest liczebnie stosunkowo skromny. Od 1978 r. tj. od chwili powstania Oddziału powoływana jest na wniosek Prezesa Rada Oddziału stanowiąca jego organ doradczy. W jej skład wchodzą wyróżniający się uczeni z Łodzi i regionu, przewodniczący komisji Oddziału, rektorzy wyższych uczelni państwowych, Prezes Łódzkiego Towarzystwa Naukowego oraz dyrektorzy placówek PAN. Posiedzenia odbywają się wspólnie z sesjami Zgromadzenia Ogólnego Oddziału.

Niezmiennie ważną rolę w pracy Oddziału pełnią komisje. Realizują one zadania koordynacyjno-organizacyjne, a ich struktura odpowiada potrzebom integracyjnym w skali całego łódzkiego środowiska naukowego. Komisje są inicjatorami wielu tematów badawczych i organizatorami licznych krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych. Na potrzeby łódzkiego środowiska naukowego członkowie komisji systematycznie opracowują ekspertyzy o stanie dyscyplin naukowych w Łodzi, w tym analizy wyposażenia środowiska w narzędzia badawcze i literaturę naukową. Na początku 1978 roku powołane zostały cztery komisje przedmiotowe i dwie problemowe: Komisja Nauk Humanistycznych i Społecznych, Komisja Nauk Biologicznych i Medycznych, Komisja Nauk Ścisłych i Komisja Nauk Technicznych oraz komisja „Nauka-Kultura” oraz komisja naukowa ds. Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. W skład komisji weszli wybitni przedstawiciele nauki reprezentujący poszczególne dziedziny badań i wszystkie piony nauki.