Odpowiedź na wyzwania klimatyczne z perspektywy lokalnych polityk przestrzennych – komunikat Komitetu Problemowego ds. Kryzysu Klimatycznego

Sprostanie wyzwaniom związanym z adaptacją do zmian klimatu i ograniczeniem tych zmian wymaga dobrego planowania przestrzennego. Kluczowe znaczenie mają tu decyzje podejmowane lokalnie, na poziomie gmin, ale ramy dla tych decyzji wyznaczają regulacje ogólnokrajowe. Dlatego nasze myślenie o planowaniu przestrzennym musimy skutecznie powiązać z myśleniem w kategoriach klimatu.

Pierwsza część komunikatu diagnozuje dwie główne niedoskonałości polskiego systemu:

1. 1. Brak lokalnych planów przestrzennych i nadużywanie administracyjnych decyzji o warunkach zabudowy prowadzi do niekontrolowanej zabudowy, a w konsekwencji do wzrostu uszczelnienia i redukcji powierzchni biologicznie czynnej; chaotyczna zabudowa rodzi także konieczność nadmiernej rozbudowy dróg i kanalizacji;
   2. Niewykorzystywanie sprawdzonych w innych krajach narzędzi reagowania na wyzwania klimatyczne takich jak: instrumenty klimatyczne, narzędzia monitorowania, integracja systemowa różnych rozwiązań, czy mechanizmy finansowe ułatwiające skuteczną ochronę obszarów biologicznie czynnych.

W drugiej części komunikatu Komitet proponuje siedem priorytetowych działań, które pomogłyby znacząco dostosować polski system planowania przestrzennego do wyzwań klimatycznych:

1. 1. Ochrona i odtwarzanie terenów biologicznie czynnych (np. doliny cieków, torfowiska, tereny zalewowe itp.);
   2. Promowanie zwartej zabudowy miejskiej;
   3. Wdrażanie błękitno-zielonej infrastruktury miejskiej (zazielenianie miast);
   4. Zróżnicowanie struktury obszarów rolniczych;
   5. Redukcja ryzyka poprzez dostosowanie zagospodarowania terenów do prawdopodobieństwa wystąpienia klęsk żywiołowych i ekstremalnych zdarzeń pogodowych;
   6. Uwzględnienie w planowaniu transformacji energetycznej;
   7. Uwzględnienie ryzyka podniesienia poziomu morza.

Trzecia część komunikatu poświęcona jest systemowym zmianom w prawie, które sprawią, że ochrona i adaptacja do zmiany klimatu zyska wyraźne ramy jako konkretne cele planowania przestrzennego na poziomie lokalnym i ogólnopolskim.

Zachęcamy do zapoznania się z załączonym komunikatem.