Sonda kosmiczna JUICE poszuka śladów życia na księżycach Jowisza

13 kwietnia 2023 r. z kosmodromu w Gujanie Francuskiej wystartuje rakieta Ariane 5. Wyniesie ona poza orbitę okołoziemską sondę programu JUICE. Misja JUICE (ang. Jupiter Icy Moons Explorer) jest projektem kosmicznym Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA, której Polska jest członkiem od 2012 r.

Jednym z kluczowych celów misji jest poszukiwanie dowodów na istnienie przeszłego lub obecnego życia na lodowych księżycach Jowisza. Planowane jest także sprawdzenie, czy w przeszłości środowiska układu Jowisza mogą nadawać się na budowę bazy eksploracyjnej, która pozwoli badać dalsze zakątki kosmosu.

Rakieta Ariane 5

Będzie to ostatni lot rakiety Ariane 5, która wyniesie sondę JUICE
w kosmos. Ariane 5 swój debiutowy lot rozpoczęła 4 czerwca 1996 r.
Dzięki udziałowi w swoim ostatnim projekcie JUICE została udekorowana ilustracją wyłonioną w konkursie zorganizowanym przez ESA. Konkurs wygrała 10-latka Yryna, której rysunek zostanie umieszczony na „nosie” rakiety. Dzieło dziewczynki będzie widoczne podczas lotu rakiety
w kierunku Jowisza.

Księżyce Jowisza

Jowisz ma aż 95 księżyców, których charakterystyka jest bardzo zróżnicowana. Spośród nich naukowców szczególnie interesuje Ganimedes, obiekt większy od Merkurego. Jest to jedyny znany księżyc
w Układzie Słonecznym posiadający własne pole magnetyczne. Tym samym sonda kosmiczna JUICE będzie pierwszą w historii, która wejdzie na orbitę satelity innego niż ziemski.

Z kolei Europa jest księżycem, który ma najgładszą powierzchnię w całym Układzie Solarnym. W związku z tym wnioskuje się, że jest stosunkowo młodym satelitą. Naukowcy przypuszczają, że ilość wody na Europie może być dwukrotnie większa niż na Ziemi.

Natomiast skalisto-lodowa Kalisto jest jednym z najstarszych satelitów
w Układzie Słonecznym. Wnioskując z jej kraterowej powierzchni, wiek tego księżyca szacuje się na ok. 4 mld lat. Naukowcy sądzą, że widoczne na Kalisto białe kropki to śnieg spoczywający na szczytach.

Instrumenty z Polski na orbicie Jowisza

Sonda kosmiczna JUICE została wyposażona w zestaw instrumentów naukowych, w tym kamery, spektrometry, magnetometry i laserowy wysokościomierz. Urządzenia te pozwolą na mapowanie powierzchni
oraz na badanie składu, geologii i środowiska układu Jowisza. Oprócz tego, że sonda będzie badać atmosferę i pole magnetyczne samej planety, będzie wykonywać liczne przeloty wokół innych największych księżyców: Ganimedesa, Europy i Kalisto.

Dwa z 10 instrumentów statku opracowali polscy naukowcy
z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN). Pierwszym z nich jest instrument fal submilimetrowych SWI
(ang. Sub-millimeter Wave Instrument). Jest to radioteleskop mierzący temperaturę i skład atmosfer księżyców. Bada też interakcje atmosfer księżyców z otoczeniem wokół nich.

Drugi z instrumentów wykonanych w CBK PAN to RPWI (ang. Radio
& Plasma Wave Investigation). To anteny, które odbierają fale radiowe
i plazmowe przeznaczone do scharakteryzowania emisji radiowych
i środowiska plazmowego Jowisza i jego lodowych księżyców.

Badacze oczekują, że statek kosmiczny JUICE dotrze do układu Jowisza w co najmniej trzy lata. W tym czasie pokona ponad 600 mln kilometrów.

Szacuje się, że kolejne cztery lata sonda będzie krążyć w układzie Jowisza. Na pierwsze rezultaty badań będziemy musieli poczekać do 2032 r.

Źródło zdjęć: ESA