Spotkanie z przewodniczącą ERC: Przełomowe perspektywy współpracy naukowej w Polsce

23 września 2024 roku w Warszawie odbyło się niezwykle ważne spotkanie Polskiej Akademii Nauk z prof. Marią Leptin, przewodniczącą Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC). Wydarzenie poświęcone było promowaniu innowacyjnych badań naukowych oraz aktywizacji polskich uczonych do aplikowania o prestiżowe granty ERC, które wspierają przełomowe projekty naukowe w różnych dziedzinach.

Nowa era współpracy z ERC

Spotkanie z prof. Marią Leptin miało szczególne znaczenie dla wzmocnienia pozycji Polski na europejskiej mapie naukowej. Biuro Doskonałości Naukowej Polskiej Akademii Nauk, jako główny organizator wydarzenia, zadbało o to, by było ono nie tylko platformą wymiany myśli, ale także źródłem inspiracji dla polskich naukowców, którzy pragną realizować ambitne projekty na skalę światową.

Podczas wydarzenia dyskutowano m.in. o rosnącej roli grantów ERC, które wspierają badania o wysokim potencjale innowacyjnym, a jednocześnie obarczone dużym ryzykiem. Granty te, finansowane ze środków Unii Europejskiej, są dostępne dla naukowców ze wszystkich dziedzin, od nauk ścisłych po humanistyczne. Prof. Maria Leptin zaznaczyła, że jednym z głównych priorytetów ERC jest promowanie badań podstawowych, które w dłuższej perspektywie mogą przekształcić się w konkretne innowacje i technologie, służące rozwojowi społeczeństwa.

Kluczowa rola badań podstawowych: Dyskusja panelowa z udziałem ekspertów

Centralnym punktem programu była dyskusja panelowa, podczas której Maria Leptin, prezes Polskiej Akademii Nauk Marek Konarzewski oraz inni wybitni naukowcy, w tym prof. Leszek Kaczmarek i prof. Andrzej Jajszczyk, debatowali nad kluczową rolą badań podstawowych w rozwiązywaniu współczesnych globalnych wyzwań.

Paneliści podkreślali, że badania podstawowe, motywowane przede wszystkim chęcią zgłębiania wiedzy, stanowią fundament wielu przyszłych odkryć technologicznych i medycznych. Przykłady sukcesów takich jak rozwój sieci światłowodowych czy szczepionek na COVID-19, wywodzą się właśnie z długoterminowych inwestycji w badania podstawowe. Maria Leptin zwracała uwagę, że mimo rosnącego udziału polskich naukowców w konkursach ERC, ich liczba wciąż pozostaje poniżej oczekiwań. Paneliści dyskutowali nad tym, jak można zwiększyć zainteresowanie polskich badaczy aplikowaniem o te prestiżowe granty.

Jednym z głównych wyzwań, przed którymi stoi polska nauka, jest odpowiednia polityka finansowania. Leptin podkreśliła, że choć środki z Unii Europejskiej, takie jak granty ERC, są kluczowe dla rozwoju badań, nie mogą one zastąpić stabilnych inwestycji krajowych. Zwracała uwagę, że tylko mądre inwestycje na poziomie państwowym mogą zapewnić Polsce miejsce w czołówce innowacyjnych krajów. W tym kontekście wymieniła takie kraje jak Szwajcaria, Niemcy, Belgia czy Holandia, które od lat stawiają na strategiczne wsparcie dla nauki i technologii.

Warsztaty dla naukowców: Praktyczne wskazówki i doświadczenia

Istotną częścią spotkania były warsztaty dla naukowców zainteresowanych aplikowaniem o granty ERC. W warsztatach wzięli udział laureaci tych prestiżowych funduszy, którzy podzielili się swoimi doświadczeniami i radami dotyczącymi procesu aplikacyjnego. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. dr Karolina Ćwiek-Rogalska, dr Krzysztof Szade oraz prof. Krzysztof Fic, którzy omówili wyzwania i korzyści wynikające z realizacji projektów finansowanych przez ERC.

Dyrektorka Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, prof. Marta Miączyńska, zachęcała młodych badaczy do działania według trzech zasad: „Think big. Start early. Ask for help.” Podkreślała, jak istotne jest wczesne planowanie kariery naukowej oraz korzystanie z wsparcia bardziej doświadczonych badaczy. Warsztaty były również okazją do nawiązania kontaktów z przedstawicielami Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, którzy udzielili uczestnikom cennych wskazówek, jak zwiększyć szanse na sukces w konkursach ERC.

Spotkanie zgromadziło również przedstawicieli Narodowego Centrum Nauki (NCN), z którym ERC utrzymuje bliską współpracę. Prof. Krzysztof Jóźwiak, dyrektor NCN, i prof. Anetta Undas, przewodnicząca Rady NCN, podkreślali, że polscy naukowcy, którzy wcześniej realizowali projekty finansowane przez NCN, mają większe szanse na sukces w konkursach ERC. Ścisła współpraca między NCN a ERC stanowi ważny element strategii zwiększania udziału polskich naukowców w międzynarodowych konkursach badawczych.

Wizje przyszłości: Polska jako lider innowacji

Jednym z głównych tematów poruszanych podczas spotkania była rola Polski w przyszłych inicjatywach badawczych na arenie międzynarodowej. Maria Leptin wyraziła przekonanie, że Polska ma ogromny potencjał, aby stać się liderem w dziedzinie innowacji i technologii, pod warunkiem, że odpowiednie inwestycje w badania zostaną zrealizowane. W swojej prelekcji Leptin zaznaczyła, że jednym z jej priorytetów jako przewodniczącej ERC jest dążenie do podwojenia budżetu ERC w nadchodzącym 10. Programie Ramowym, co umożliwiłoby finansowanie znacznie większej liczby projektów badawczych.

Podkreśliła również, że aby Polska mogła w pełni wykorzystać możliwości wynikające z uczestnictwa w programach ERC, konieczne są długoterminowe inwestycje w badania podstawowe na poziomie krajowym. Leptin zwróciła uwagę, że na efekty tych badań często trzeba czekać wiele lat, ale są one kluczowe dla przyszłych sukcesów naukowych i technologicznych. Jako przykład podała kraje takie jak Szwajcaria i Niemcy, które dzięki długotrwałym inwestycjom w badania, obecnie odgrywają wiodącą rolę na światowej scenie naukowej.

Podsumowanie: Nowe wyzwania i szanse dla polskiej nauki

Spotkanie z Marią Leptin, przewodniczącą Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, było nie tylko okazją do nawiązania dialogu na temat przyszłości polskiej nauki, ale także impulsem do dalszej współpracy międzynarodowej. Wydarzenie pokazało, jak wielki potencjał drzemie w polskich naukowcach, a jednocześnie uświadomiło, jak wiele wyzwań jeszcze przed nimi stoi.

Uczestnicy zgodnie podkreślali, że bez odpowiednich inwestycji w badania podstawowe oraz zwiększenia wsparcia dla naukowców, trudno będzie Polsce konkurować na arenie międzynarodowej. Jak zaznaczyła prof. Anetta Undas, „bez wsparcia dla badań podstawowych, nie będziemy mieli wkładu w naukę światową”. Dyskusje te są kluczowe dla dalszego rozwoju nauki w Polsce i dla zwiększenia udziału polskich naukowców w prestiżowych programach badawczych takich jak ERC.

Spotkanie było ważnym krokiem w kierunku budowania silnej, międzynarodowej pozycji polskiej nauki, a także przypomnieniem o konieczności ciągłego wspierania badań naukowych, zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.

Zapis wydarzenia

Galeria

(kliknij w zdjęcie, aby przejść do galerii)