22 stycznia 2025
Stanowisko Prezydium Polskiej Akademii Nauk w sprawie nagannych strategii publikacyjnych
Podczas pierwszego w 2025 r. Prezydium Polskiej Akademii Nauk zajęto się m.in. problemem drapieżnych kanałów publikacyjnych. W wyniku dyskusji Prezydium PAN przyjęło oficjalne stanowisko w sprawie nagannych strategii publikacyjnych niektórych naukowców.
Szybki wzrost liczby publikacji oraz gwałtowne zwiększanie poziomów cytowalności już od jakiegoś czasu pozostają poważnym problemem całego środowiska naukowego. Perspektywa większej rozpoznawalności, nawet kosztem złamania dobrych praktyk, kusi niestety zarówno naukowców, jak i instytucje. Zjawisko to, zarówno w sposób oczywisty niesie za sobą obniżenie standardów uprawianej w ten sposób nauki, jak i jest nieakceptowalne pod względem etycznym. W swoim stanowisku Prezydium PAN jednomyślnie stwierdziło, że wszelkie tego typu nieuczciwe praktyki zasługują na potępienie. Podkreślono także potrzebę doprecyzowania zasad, które mogłyby zapobiec tego typu sytuacjom w przyszłości.
– Skala zjawiska powinna być szokiem dla środowiska naukowego, w tym również środowiska PAN, szczególnie w kontekście aktualnej ewaluacji działalności naukowej – skomentował sytuację prof. Marek Konarzewski, prezes Polskiej Akademii Nauk.
Na posiedzeniu Prezydium PAN zauważono, że środowisko naukowe przytłoczone jest liczbą publikacji i cytowań, co obecnie nie przekłada się na wysoką jakość dorobku naukowego.
– Parametry naukometryczne, które do tej pory uważane były za miarodajne, dziś, w dobie tak bardzo dostępnych danych, przestają mieć znaczenie – skomentował prof. Adam Liebert.
– Musimy mieć świadomość, że to poniekąd społeczność akademicka, naukowa doprowadziła do tego niepożądanego zjawiska. Wraz z biegiem lat zabrakło recenzentów, a my sami stworzyliśmy indeks Hirscha. Zadajmy sobie pytanie: czy tylko pracownicy Instytutów mają ten problem, czy może jest to szersza kwestia? – skomentował prof. Marek Krawczyk.
Jednocześnie Prezydium PAN potępiło proceder fabrykowania prac i cytowań prac naukowych, zwracając przy tym uwagę na koniczność dochowania zasad etyki naukowej w toczących się wyborach nowych członków PAN.