IFIS: Seminarium z cyklu „Lokalne, regionalne, krajowe i ponadnarodowe: cztery spojrzenia na zmianę społeczną i ład społeczny”
Serdecznie zapraszamy na seminarium Zakładu Socjologii Teoretycznej i Zespołu Badań nad Zmianą Społeczną i Tradycją
z cyklu „Lokalne, regionalne, krajowe i ponadnarodowe: cztery spojrzenia na zmianę społeczną i ład społeczny”,
które odbędzie się on-line w poniedziałek, 16 grudnia 2024 r., o godz. 15.00:
prof. Szymon Wróbel (IFiS PAN)
wygłosi referat
Pytanie o formułę współczesnego materializmu.
Komentatorzy:
prof. dr hab. Ryszard Nycz (Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych – Wydział Polonistyki UW),
dr hab. Zbigniew Kloch, prof. UW (Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, IBL PAN),
dr. hab. Michał Federowicz, prof. IFiS PAN
Prowadząca seminarium: prof. dr hab. Joanna Kurczewska
Link do wydarzenia:
https://zoom.us/j/97483022570?pwd=I0KaUKqW20m8bbd3iUcLhKd0l6etcf.1
Identyfikator spotkania: 944 8550 6667
Kod dostępu: 028900
Abstrakt:
Materializm, na każdym etapie swego intelektualnego dojrzewania, musi rozstrzygać, czy chce być ściśle obiektywistycznym materializmem bez podmiotu poznającego, czy przeciwnie – materializmem postulującym istnienie podmiotu jako niezbędnej pozycji pozwalającej na samouświadomienie i (samo)poznawalność materii. Materializm zmuszony jest nieustannie nawigować między fatalizmem negatywnych afektów wyzwolonych przez wizję świata, w której panuje duch daremności, a euforią witalizmu, który wierzy w materię pozostającą w nieustannym ruchu i niezniszczalnym rozwoju. Materialista musi zdecydować, czy godzi się być „wulgarnym materialistą” i naiwnym realistą uznającym świat w tej postaci jaka nam się jawi w percepcji, czy też wybiera opcję transcendentalną i krytyczną badającą warunki poznania, a nie dogmatyczną wiedzę na temat stanu materii. Pytanie o materializm jest zatem pytaniem o to, jak uniknąć pokusy bycia dogmatycznym materialistą? Być może wszystkie dylematy nowoczesnego materializmu kumulują się w pytaniu o to, co materialista może w ogóle powiedzieć o materii? Czy dla materialisty materia pozostaje zawsze terra incognita zaskakując nas wielością swoich sposobów ujawniania się? Czy materia jest tym, co materia robi? Czy też materia definiowana jest przez swoje historycznie zapośredniczone obrazy? Podczas swojego wystąpienia podejmę kluczowy dylemat, skutkujący podziałem wśród współczesnych materialistów, którzy albo wybierają wariant ściśle realistyczny, wierząc w istnienie materii bez podmiotu poznającego (Quentin Meillassoux, Ray Brassier, Eugene Thacker), albo wariant witalistyczny lub konstruktywistyczny subiektywizujący lub witalizujący materię ab origine (Gilles Deleuze, Jane Bennett, Slavoj Žižek,). Chciałbym zatem pokazać, na czym polega rozbieżność ontologiczna we współczesnej filozofii, gdzie głównym punktem spornym jest status myśli w „obojętnym świecie” oraz problem afektu wiodącego, przyjmując, że w realizmie temat obojętności świata wyraża się głównie poprzez afekty obojętności i daremności, a w materializmie witalistycznym wyraża się on poprzez afekty okrutnej afirmacji.
Materializm, ateizm, immanencja. Notatki do przyszłej heteroontologii, Szymon Wróbel, 9788324240241
Szymon Wróbel – profesor filozofii w IFiS PAN oraz na Wydziale „Artes Liberales” UW. Ukończył psychologię na UAM w Poznaniu. Jest autorem licznych artykułów rozsianych w różnych czasopismach naukowych oraz książek. W 2016 roku Wydawnictwo IFiS PAN wydało jego książkę „Filozof i terytorium” na temat Warszawskiej Szkoły Historyków Idei, a w bieżącym roku Wydawnictwo Universitas w serii „Horyzonty Nowoczesności” monografię zatytułowaną „Materializm, ateizm, immanencja. Notatki do przyszłej heteroontologii”. Wraz z Krzysztofem Skoniecznym jest współredaktorem trzech monografii – „Atheism Revisited. Rethinking Modernity and Inventing New Modes of Life” (Palgrave Macmillan 2020), “Living and Thinking in the Post-Digital World” (Universitas 2021), “Regimes of Capital in the Postdigital Age” (Routledge, 2023). W 2023 roku wraz z Adamem Cichoniem zredagował monografię „Images Between Series and Stream”. Obecnie jest kierownikiem „Laboratorium Techno-Humanistyki” na Wydziale „Artes Liberales”, gdzie od kilku lat realizuje projekt „Technology and Socialization”. Technology and Socialization – Techno-Humanities Lab Research Project