Podcast „A o tym PAN słyszał?”: Mikroświat, wielkie odkrycia: Nauka, płodność i rola kobiet w badaniach
Zapraszamy na kolejny odcinek podcastu „A o tym PAN słyszał?”,
którego gościem będzie prof. Monika M. Kaczmarek.
Emisja odcinka 27 stycznia 2025 r. o godz. 18:00
Link do wydarzenia: https://youtu.be/m47J6qpfGAU
Opis odcinka
W kolejnym odcinku podcastu „A o tym PAN słyszał?” gościem profesor Katarzyny Starowicz-Bubak będzie profesor Monika M. Kaczmarek, dyrektor Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.
Profesor Monika M. Kaczmarek w swoich badaniach koncentruje się na odkrywaniu interakcji między matką a jej potomstwem, konkretnie między zarodkiem i matką na wczesnych etapach ciąży.
W rozmowie dowiemy się, jak zarodek „rozmawia” z macicą, by przygotowała dla niego idealne warunki rozwoju, oraz jak te procesy mogą pomóc w leczeniu problemów z płodnością.
Szczególne zainteresowanie Pani profesor budzi rola pęcherzyków zewnątrzkomórkowych z mikroRNA, które są obecne w świetle macicy. Jedną z ról pęcherzyków zewnątrzkomórkowych jest przekazanie ładunku molekularnego między komórkami. Badania Pani profesor są niezwykle ważne, gdyż jako jedna z pierwszych badaczek wykazała, iż sygnał zarodkowy wpływa na uwalnianie przez macicę pęcherzyków z mikroRNA.
To za te badania zespół Pani Profesor otrzymał nagrodę Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN „Określenie roli mikroRNA oraz pęcherzyków zewnątrzkomórkowych na wczesnych etapach ciąży” (2024 r.).
Ponadto w rozmowie zostaną poruszone niezwykle ważne dla kobiet kwestie, min. równych szans w dostępie do realizacji badań naukowych. Pani profesor podzieli się także refleksjami na temat roli kobiet w świecie nauki i zmian, jakie zaszły w ich reprezentacji w ostatnich latach. Porozmawiamy o wyzwaniach związanych z balansowaniem życia zawodowego i prywatnego.
Pani profesor, jako współautorka raportu Narodowego Centrum Nauki pt. „Funkcjonowanie kobiet i mężczyzn w nauce” (2022 r.) podkreśla, iż rozwiązania nie stanowią parytety, tylko wyrównanie szans, min. dzięki zmianie procedur ubiegania się o granty badawcze, poprzez odejście od tzw. wieku metrykalnego badacza, na rzecz wieku akademickiego tak, aby o granty mogły się ubiegać nie osoby np. do 40 roku życia, a osoby do np. 10 lat od momentu uzyskania stopnia doktora.
Nie zabraknie również inspiracji – dowiemy się, kto wpłynął na naukową ścieżkę Pani profesor i jakie wartości uważa za kluczowe w swojej pracy badawczej.
Na koniec rozmowy profesor Monika M. Kaczmarek opowie o swojej aktywności mentoringowej, wynikającej z chęci podzielenia się swoją wiedzą, z czym nierozerwalnie wiąże się druga pasja pani Profesor, tj. popularyzacja nauki. Zdaniem naszego gościa naukowcy muszą popularyzować wiedzę w sposób odpowiedzialny społecznie, tj. rzetelnie informować jaki jest stan rzeczy jeśli chodzi o poziom badań, czy gotowość badań do wdrożenia, bez koloryzowania rzeczywistości.
Gość
prof. Monika Kaczmarek – dotychczas kierowała Laboratorium Biologii Molekularnej. Od 2024 r. pełni funkcję dyrektor Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.
Jej wszechstronne zainteresowania badawcze – często na pograniczu różnych dyscyplin, skupiają się głównie na poznaniu molekularnych mechanizmów interakcji zachodzących między potomstwem a matką podczas ciąży i w okresie postnatalnym. Prowadzi również projekty z zakresu onkologii, biologii komórki, a nawet entomologii. Swoje badania realizuje we współpracy z badaczami z różnych stron świata – Izrael, Niemcy, Szwajcaria, Tajwan, USA.
Prof. Monika M. Kaczmarek jest laureatką wielu prestiżowych nagród i stypendiów m.in. Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, Fundacji Aleksandra von Humboldta oraz Hertie. Wyróżnili ją też mieszkańcy Olsztyna, głosami których znalazła się w Top 10 Kobiet Sukcesu Warmii i Mazur.
Działalność naukową łączy z pracą ekspercką oraz mentoringiem młodych badaczek i badaczy. W latach 2017-2022 zasiadała w Radzie Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, a w latach 2020-2024 była członkinią Rady Narodowego Centrum Nauki (NCN). Jest też współautorką raportu NCN dotyczącego funkcjonowania kobiet i mężczyzn w nauce, opublikowanego w 2022 roku.
Dorobek naukowy prof. Kaczmarek obejmuje kilkadziesiąt publikacji w renomowanych czasopismach naukowych (np. FASEB Journal, Cell Communication and Signaling Molecular and Cellular Proteomics). Wygłosiła wiele wykładów w Polsce i za granicą, m.in. w USA, Niemczech, Izraelu i na Tajwanie. Ma również bogate doświadczenie w prezentacji wyników badań poza środowiskiem akademickim (np. TEDx, Uniwersytet Dzieci, Europejska Noc Naukowców).